امام صادق (ع) به جندب فرمود : خداوند آن مردمان را رحمت كند كه چراغ بودند و روشنگر، آنان كه با كردار خود و كوشش در حدّ توانشان مردم را به سوى ما دعوت می كردند. تحف العقول ترجمه جعفری صفحه 282
امام صادق (ع) : عالمی که به علم خود عمل نکند ، پند او چنان از روی قلبها بلغزد و فرو افتد که دانه باران از روی تخته سنگ هموار. منیة المرید صفحه 48
امام باقر عليه السّلام فرمود: امر بمعروف و نهى از منكر دو آفريده خداى عزّ و جلّ هستند هر كه آنان را يارى كند خداوند عزيزش سازد و هر كه خارشان كند خداى، خوار و ذليلش گرداند.
شرح:
مخلوق بودن امر بمعروف و نهى از منكر شايد اشاره باشد بآنچه در علم عرفان و حكمت الهى ثابت شده است كه از براى همه اعمال چه خوب و چه بد صورتهائى است ملكوتى و غيبى كه در عالم برزخ و آخرت آدمى با همان صورتها مأنوس و محشور خواهد بود و روايات در اين باب بسيار، و ظواهر بعضى از آيات نيز مفيد اين معنى است مانند وَ وَجَدُوا ما عَمِلُوا حاضِراً. { کهف 49 }
فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ و غير اين از آيات. زلزال 7 8 خصال-ترجمه فهرى، ج1، ص 48
امام صادق (ع) فرمود: امر بمعروف و نهى از منكر فقط مؤمن را بايد نمود تا پند گيرد و نادان را تا ياد گيرد نه آن را كه تازيانه و شمشير دارد.
شرح: روايت در مقام بيان يكى از شرايط امر بمعروف و نهى از منكر است كه اگر شخص، خوف داشت صدمهاى بجانش ميرسد و كشته می شود وظيفه امر بمعروف و نهى از منكر ندارد.خصال-ترجمه فهرى، ج1، ص 40
امام صادق (ع) فرمود: بامر بمعروف و نهى از منكر تنها كسى موظف است كه داراى سه خصلت باشد: بآنچه امر ميكند خود عمل كند و از آنچه باز ميدارد خود باز ايستد در امر و نهىاش بعدالت و مدارا رفتار كند. خصال-ترجمه فهرى، ج1، ص 123
رسول خدا (ص) فرمود: كسى كه امر بمعروف يا نهى از منكر كند يا راهنمائى به خير كند يا در مقام مشورت رأيش بطرف خير باشد خود شريك آن كار خير است و هر كس بكار بد دستور دهد يا راهنمائى كند و يا نظر مشورتى بد داشته باشد خودش شريك خواهد بود. خصال-ترجمه فهرى، ج1، ص 156
پیامبر اسلام «صلی الله علیه و آله» در ضمن یک مثال ساده، فلسفه امر به معروف و نهی از منکر و عدم منافات آن با آزادی را این طور ترسیم می فرماید:
یک گنه دار در میان مردم، مانند کسی است که با گروهی سوار کشتی می شود و هنگامی که در وسط دریا قرار می گیرد، به سوراخ کردن جایگاه خویش می پردازد. اگر دیگران او را از این کار خطرناک باز ندارند، آب به کشتی نفوذ می کند و یک باره همگی غرق می شوند.
پیامبر با این تعبیر زیبا، منطقی بودن و لزوم وظیفه امر به معروف و نهی از منکر را بر همگان مجسم می سازد و حق نظارت فرد بر اجتماع را حقی طبیعی که ناشی از پیوند سرنوشت هاست، می داند. آری، جامعه نیز به سان کشتی است. سرنشینان کشتی تنها تا حدی آزادند که موجب هلاک دیگران نشوند. هرگاه مسافری از این آزادی استفاده نادرست کند و بخواهد بامیخ یا تیشه بدنه کشتی را سوراخ کند، همه مسافران بنا بر غریزه دفاعی خود، به شدت با او مبارزه می کنند و عمل او را حرکتی از روی نادانی و محدودنگری می پندارند. بی شک سستی و بی توجهی آنان، خطر غرق شدن و نابودی همگان را به دنبال خواهد داشت. از این رو، همه مؤمنان در بازداشتن افراد از ارتکاب گناهان و زیر پا نهادن ارزش های الهی، متعهد و مسئولند.
عمل به این مسئولیت الهی - انسانی، بر همه کس واجب است و در صورت کوتاهی، باید در انتظار خواری این جهان و کیفر دردناک سرای دیگر بود. ملا احمد نراقی در توصیه ای مؤکد، این زنگ بیداری را با این سخنان به صدا در می آورد.
اشاره
انسان به دلیل اجتماعی بودنش، نیاز به جمعی دارد که انیس او باشند، تا از غمها و سختی ها رهایی یابد و استعدادهای نهفته اش را بهفعلیت برساند، وگرنه انسانیت انسان، بی معنا خواهد بود. به همیندلیل زندگی انسان، شکل گروهی به خود گرفته و اجتماعات متفاوت درعین حال، شبیه به هم را به وجود آورده است و رشد و تعالی انسانهاتنها در محیط و اجتماع سالم و پاک، امکان پذیر است. چون افراد یکاجتماع سالم، همانند اعضای یک بدن، در طریق حیات اجتماعی و سازماندادن به زندگی صحیح انسانی سهیم و شریکند و هیچ یک از آنان نمیتواند خود را در قبال سودها و زیان های اجتماعی بی تفاوت دانسته وعکس العملی از خود نشان ندهد، اینجاست که مسئله امر به معروف و نهیاز منکر (نظارت همگانی) ضرورت پیدا می کند و موقعیت اساسی و بنیادیآن چون خون در تمام اعضاء و جوارح انسان جریان دارد، در صحنه حیاتیانسانی جلوه می کند. موضوع امر به معروف و نهی از منکر، بحث گستردهای دارد و این نوشتار مختصر در صدد تبیین همه آن مباحث نیست.
آنچه که در این نوشتار مورد بررسیقرار می گیرد، عبارت است از: بررسی واژگانی امر به معروف و نهی ازمنکر؛ اهمیت آن دو فریضه بزرگ در آموزه های دینی؛ نقش آن دو فریضهدر جامعه؛ پیامدها و اسباب ترک آن دو در جامعه؛ امر به معروف و نهیاز منکر، وظیفه مردم است یا حاکم؟ و ... مطلب را باهم از نظر میگذرانیم.
ارزش و اهميتي كه در مكتب اسلام به امر به معروف و نهي از منكر داده شده، انسانها را مسئول يكديگر و نيز مسئول دين خويش دانسته است.
امر به معروف و نهي از منكر در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران [ويرايش]در اصل هفتم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران به اين جهت توجه ويژه و تاكيد و تصريح گشته است. «در جمهوري اسلامي ايران دعوت به خير، امر به معروف و نهي از منكر، وظيفه اي است همگاني و متفاوت بر عهده مردم نسبت به يكديگر، دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت، شرائط و حدود و كيفيت آن را قانون تعيين مي كند». (والمومنون بعضهم اولياء بعض يامرون بالمعروف و ينهون عن المنكر).[۱۲] با توجه به اصل هفتم از قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، لازم است كه نظام اسلامي بايد وزارتخانه، سازمان، مركز وگروهي را با هر نام مناسب تشكيل دهد كه وظيفه اين گروه، همان اجراي صحيح قانون زندگي ساز امر به معروف و نهي از منكر باشد كه خود پشتوانه اي محكم براي قدرتمندي نظام و براي حفظ مصالح آحاد مردم و جامعه انساني اسلامي است. خداي متعال، پس از آن كه دستور مي فرمايد بر اين كه برادري واتحاد در پرتو توحيد را مستحكم سازيد و همواره از تفرق و پراكندگي دوري جوئيد وبا اين كه قبلا متفرق و دشمنان يكديگر بوديد، امروز با نعمت اسلام قدر نعمت اخوت را بدانيد[۱۳] مي افزايد: (ولتكن منكم امه يدعون الي الخير و يامرون بالمعروف و ينهون عن المنكر واولئك هم المفلحون). «و بايد از ميان شما گروهي و امتي باشند كه به خير و نيكي دعوت نمايند، وامر به معروف و نهي از منكر كنند و اينان همان رستگارانند».[۱۴]
هدف عمده و اساسي در امر به معروف و نهي از منكر محقق شدن معروف و زدوده شدن منكر است. براي نيل به اين هدف به نظر مي رسد كه بايد به دنبال بهترين و مؤثرترين راهكارها و شيوه هاي عملي بوده باشيم.
لطفا برای بهبودی وبلاگ نظر بدهید و اگر مطلبی دارید که مفید است به abdekhodam@yahoo.com ایمیل کنید تا با نام خودتان در وبلاگ درج شود ، با تشکر ، یا علی .
تبادل
لینک هوشمند
برای تبادل
لینک ابتدا ما
را با عنوان
تحفۀ هوشیاری و آدرس
tohfeyehushyari.LoxBlog.Com
لینک
نمایید سپس
مشخصات لینک
خود را در زیر
نوشته . در صورت
وجود لینک ما در
سایت شما
لینکتان به طور
خودکار در سایت
ما قرار میگیرد.